اردوهای پیش فصل در ارتفاع مفید است؟

به گزارش فرتاک ورزشی، اساسا انتخاب مکان یک اردو در طی دوره پیش فصل بر مبنای امکانات در دسترس برای تمرین و استراحت، وضعیت تغذیه، شرایط محیطی و جغرافیایی، هزینه ها، انجام بازیهای دوستانه و... می باشد. در فوتبال اروپا تیمها مکان اردوهای پیش فصل خود را با معمولا با اهداف تجاری، انجام بازیهای دوستانه و شرکت در تورنمنت ها انتخاب می کنند. برای مثال رئال مادرید امسال اردوی خود را در مونترال کانادا برپا کرده است (فصل قبل رئال اردوی پیش فصل خود را در استرالیا سپری کرده بود) تا علاوه بر انجام بازیهای دوستانه و تمرینات لازم به اهداف تجاری خود نیز دست پیدا کند. در سالهای اخیر تیمهای چون منچستریونایتد یا منچسترسیتی با همین رویکرد در چین و آسیای شرقی برنامه های خود را دنبال می کردند یا همین تیم رئال مادرید در سالهای گذشته در آمریکا تمرینات خود را دنبال کرده بود. بارسلونا نیز چند سالی است که پس از آمدن انریکه اردوهای خود را در انگلیس برگزار می کند. به واقع در تیمهای اروپایی انتخاب محل اردوهای پیش فصل بیش از آنکه بر اساس شرایط محیطی و جغرافیایی (به طور ویژه ارتفاع) باشد بیشتر مبتنی بر شرکت در تورنمنت ها و رسیدن به اهداف تجاری است.

⦁    آیا تمرین در ارتفاع می تواند بر عملکرد بازیکنان موثر باشد؟

شکی نیست که تمرین در ارتفاع می تواند بر عملکرد دویدن بازیکنان تاثیر گذار باشد. اما اثرات ناشی از تمرین در ارتفاع در طول زمان مشخص می شود (و نه در کوتاه مدت). برای اینکه اثرات تمرین در ارتفاع بر عملکرد بازیکنان نمایان شود نیاز است تا حداقل 7 الی 10 روز این روند ادامه پیدا کند. حتی پس از 7 الی 10 روز تمرین در ارتفاع در بدن سازگاریهای مختصری در بازیکنان ایجاد می شود. سازگاریهای کامل زمانی ایجاد میشود که این تمرینات برای مدت چند هفته در ارتفاع ادامه یابند. علاوه بر این مدت این اثرگذاری نیز کوتاه است و تمرین در ارتفاع اثرات بلند مدت ندارد. در حقیقت اگر تیم شما برای مدت مشخصی در ارتفاع تمرین کند پس از بازگشت به محل دائمی تمرینات، اثرات ارتفاع به مرور از بین خواهد رفت. پس از بازگشت به مبدا این اثرات و سازگاریها ظرف مدت 1 هفته کم میشود و پس از چندین هفته هیچ اثری ناشی از تمرین در ارتفاع وجود ندارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت تمرین در ارتفاع برای یک لیگ طولانی مدت عملا سودمندی و کاربرد خاصی ندارد! اما برای یک تورنمت کوتاه مدت مثل جام جهانی، جام ملتهای آسیا، المپیک، یورو و از این قبیل می تواند کمک کننده باشد. بررسی روند تمرینات تیمهای روز فوتبال که در این تورنمنت ها حاضر میشوند نیز این فرآیند را اثبات می کند. تیمهایی که برای یک تورنمنت آماده می شوند معمولا کمپ تمرینی در یک ارتفاع مناسب را (بسته به محل میزبانی مسابقه) تجربه می کنند اما تیمهایی که برای یک لیگ آماده می شود خیلی درگیر این مسئله نخواهند بود و به موارد دیگر که در بالا اشاره شد اهمیت می دهند.

⦁    چه ارتفاعی می تواند برای عملکرد بازیکنان موثر باشد؟

در طبقه بندی ارتفاع، سطح دریا ارتفاع صفر محسوب می شود و هر چه از سطح دریا بالاتر برویم یک عدد مشخص برای ارتفاع آن مکان از سطح دریا تعیین می گردد. در مبحث تمرین در ارتفاع علاوه بر مدت زمان اثرگذاری ارتفاع، اختلاف ارتفاع نیز بسیار حیاتی و مهم است. اختلاف ارتفاع بین مبدا و مقصد، تعیین کننده اثرگذاری تمرین در ارتفاع است و نه صرفا ارتفاع مقصد. برای مثال اگر شما از شهر اصفهان با ارتفاع حدود 1600 به اردوی سرعین با ارتفاع حدود 1700 متر (که به عنوان یک شهر با ارتفاع بالا در کشور ما شناخته می شود) بروید در واقع اثری از ارتفاع وجود نخواهد داشت! اگر اختلاف ارتفاع بین مبدا و مقصد حداقل 500 متر باشد تمرین در ارتفاع می تواند اثرگذاری کوچکی داشته باشد. این اختلاف ارتفاع بالای 1000 متر (بین مبدا و مقصد) است که اثرگذاری قابل توجهی دارد. پس اگر از شهری مثل رشت با ارتفاع صفر (سطح دریا)، تهران با میانگین ارتفاع 1200 متر را برای اردو انتخاب کنیم می توان اثر ارتفاع را به طور محسوس مشاهده کرد ولی اگر از تهران به یک اردوی خارج از کشور با ارتفاع حدود 1500 متر رفته باشیم عملا تاثیری از ارتفاع وجود نخواهد شد. به طور شفاف بایستی گفت در کنار مدت زمان اثرگذاری ارتفاع که در بالا اشاره شد اختلاف ارتفاع عامل کلیدی و تعیین کننده تمرین در ارتفاع است.

⦁    تمرین با ماسک ویژه

اخیرا ابزار جدیدی مورد استفاده ی ورزشکاران رشته های مختلف قرار گرفته است که به نوعی شرایط محیط ارتفاع را برای آنها شبیه سازی می کند و دیگر نیاز به حضور در ارتفاع نیست. این دستگاه ماسک تمرینی ویژه ای است که مقاومت هوا را برای ورزشکار تنظیم می کند و از این طریق موجب افزایش ظرفیت ششها، افزایش آستانه بی هوازی، افزایش کارایی اکسیژن، افزایش تولید انرژی، افزایش استقامت ذهنی و جسمی، بهبود تمرکز و... می شود. این دستگاه در موسسه تکنولوژی و فناوری آلبرتای شمالی در شهر ادمونتون کانادا تحقیقات ویژه ای را پشت سر گذاشته است و اکنون مورد استفاده ورزشکاران و مربیان قرار می گیرد. با استفاده از این ابزار هزینه های ورزشکاران و تیمها کاهش می یابد و مربیان می تواند در هر زمان که نیاز داشتند شرایط محبط ارتفاع را برای ورزشکاران خود بازسازی کنند. اگرچه، از آنجایی که این یک دستگاه جدید می باشد نیاز به تحقیقات بیشتری است تا جنبه های مختلف آن مورد بررسی دقیق قرار گیرد. با این حال هم اکنون تحت عنوان یک ماسک ویژه برای شبیه سازی ارتفاع زیاد برای ورزشکاران شناخته می شود.

اردوهای پیش فصل در کنترل وضعیت بازیکنان، بهبود وضعیت فضای تیم و ساختن تیم (Team Building)، پیشبرد برنامه های آماده سازی جسمانی و تاکتیکی، شرکت در بازیهای دوستانه و... بسیار سودمند و کاربردی است. از این رو استفاده از این اردوها در تیمهای فوتبال بسیار رایج است. اگر انتخاب محل اردو بر مبنای ارتفاع شهر مقصد باشد بایستی به مواردی که در فوق اشاره شد توجه شود در غیر اینصورت اثرگذاریی ناشی از تمرین در ارتفاع وجود نخواهد داشت. ضمن اینکه نحوه تمرین کردن در ارتفاع،  متدها و تکنیک های گوناگون خاص خود را دارد که خارج از حوصله ی این بحث است و صرفا حضور در ارتفاع  بالا و تمرین اثرگذار نخواهد بود...

پوریا جراحی

مربی بدنساز فوتبال