اختصاصی/ آنچه باشگاه ها باید در مورد حق آموزش بدانند

مهرداد محمدی؛ یکی از مسایل حائز اهمیت برای باشگاه های فوتبال بخصوص باشگاه های آماتور درآمدزایی حاصل از انتقال بازیکنان مستعد به لیگ ها و باشگاهای حرفه ای تر می باشد. فیفا در سال 2001 (و متعاقب پرونده معروف بازمَن) نظام پرداخت موسوم به حق آموزش (Training Compensation) را ایجاد نمود که در خصوص باشگاه های پرورش دهنده بازیکنان اعمال می گردد. فلسفه ی این نظام مالی، پرداخت جهت ترغیب و ارتقاء کیفیت آموزش بازیکنان جوان از طریق تامین مالی باشگاه هایی است که در امر آموزش و پرورش بازیکنان سهیم می باشند. در این نوشتار کوتاه به بررسی این مقوله مهم پرداخته خواهد شد.

ماده 20 مقررات نقل و انتقالات و وضعیت بازیکنان فیفا (RSTP) در مورد حق آموزش چنین اشعار می نماید:

"حق آموزش در موارد زیر به باشگاه (های) پرورش دهنده بازیکن پرداخت خواهد شد:

الف- زمانیکه بازیکن اولین قرارداد حرفه ای خود را منعقد نماید؛

ب- هرگاه بازیکن حرفه ای تا قبل از پایان فصل 23 سالگی خود انتقال یابد. تعهد به پرداخت حق آموزش صرفنظر از این که انتقال در جریان یا در انتهای قرارداد بازیکن رخ دهد به وجود می آید."

اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه و میزان پرداخت حق آموزش در ضمیمه 4 مقررات نقل و انتقالات فیفا قابل دسترسی است. نظام حق آموزش از نظر سنی برای آموزش و پرورش بازیکنان 12 تا 21 ساله قابل اعمال بوده و تنها تا سن 23 سالگی بازیکن و برای آموزش وی تا سن 21 سالگی قابل پرداخت خواهد بود. اگرچه پرداخت حق آموزش (در صورت قابلیت اعمال) یکی از مهم ترین مسایل در نقل و انتقال بازیکنان می باشد لیکن دو باشگاه انتقال دهنده و انتقال گیرنده می توانند این مبلغ را در قالب حق انتقال مورد توافق قرار دهند. بعلاوه، فیفا در دعاوی مربوطه اعلام نموده است که تنها باشگاهِ مستحق دریافت حق آموزش است که می تواند از این حق خود اعراض نماید. لذا، دو باشگاه دخیل در انتقال نمی توانند با یکدیگر توافق نمایند که حق آموزش کلیه باشگاه های سابق که در آموزش بازیکن نقش داشته اند ساقط گردد.

به طوریکه بیان شد حق آموزش در نقل و انتقالات بین المللی می بایست در حالات ذیل پرداخت گردد: انعقاد نخستین قرارداد حرفه ای بازیکن، و هر انتقال بعدی بازیکن میان دو باشگاه از فدراسیون های مختلف تا پایان فصل بیست و سه سالگی بازیکن. لذا، با انعقاد نخستین قرارداد حرفه ای بازیکن، کلیه ی باشگاه های قبلی که بازیکن از سن 12 سالگی در آن ها آموزش دیده است مستحق دریافت حق آموزش می گردند. محاسبه میزان حق آموزش به صورت نسبی بوده و بدین منظور فدراسیون ها باید باشگاه های خود را به حداکثر چهار دسته تقسیم نمایند که مطابق میزان سرمایه گذاری مالی باشگاه ها در آموزش بازیکنان باشد.

بر اساس مقررات نقل و انتقالات فیفا (RSTP) حق آموزش تنها در مورد انتقال بین المللی بازیکنان اعمال می گردد. در ایران نیز مواد 23 و 24 مقررات نقل و انتقالات و تعیین وضعیت بازیکنان مصوب 1396 به مساله حق آموزش پرداخته اند. شایان ذکر است که حق آموزش علاوه بر انتقال های قطعی در خصوص انتقال موقت (قرضی) نیز کاربرد دارد.

در نقل و انتقالات بین المللی، بر اساس مقررات فیفا باشگاه انتقال گیرنده 30 روز از زمان ثبت نام بازیکن جدید در فدراسیون یا تاریخ انعقاد نخستین قرارداد حرفه ای مهلت دارد تا حق آموزش را پرداخت نماید. با این حال، این موضوع معمولا در عمل اتفاق نمی افتد تا زمانی که باشگاه قبلی درخواست خود را به صورت مکتوب ارسال نموده یا شکایت خود را نزد اتاق حل اختلاف فیفا (DRC) ثبت می نماید. باشگاه های مدعی حق آموزش دو سال از زمان ثبت بازیکن در باشگاه انتقال گیرنده مهلت دارند تا دعوای خود را نزد فیفا مطرح نمایند.