دفاع فرم دار یا اتوبوسی؟

سال گذشته خبرنگار فیفا از مورینیو پرسید خاطره‌انگیزترین بازی تاریخ مربیگریتان کدام است و مورینیو پاسخ داد، بازی نیمه‌‌نهایی دور برگشت فصل ۲۰۱۰مقابل بارسا

خبرنگار : همان بازی که اتوبوس معروف را پارک کردید؟

مورینیو: اتوبوس نبود یک هواپیمای بویینگ بود. ظرافت خاصی داشت.لذت بخش بود.

این جملات مورینیو مارا به یک امر مهم در دنیای فوتبال می‌رساند: تغییر سبک دفاعی در فوتبال مدرن با چاشنی لذت. بعد از اجرای قوانین درست و البته سختگیرانه برای محافظت از مهاجمان و طراحی کفش‌ها و توپ‌های جدید، فوتبال مدرن توسط تک‌ستاره‌ها لحظه به لحظه وارد فاز هجومی شد و با عدم توازن و جمع شدن قدرت مالی در چند باشگاه پرقدرت برای چند دهه مربیان به فکر ایجاد سبکی جدید در فاز دفاع افتادند. با پیدایش‌ سبک بازی تیم‌هایی نظیر میلان آریگو ساکی و بعدها بارسای پپ گواردیولا، سبک تیم‌های حریف به جای سبک دفاعی به سبک فرم‌دار تغییر پیدا کرد. به آنچه تماشاگر در فوتبال دفاع اتوبوسی می‌گوید خدایان تاکتیک در فوتبال دفاع فرم‌دار می‌گویند.

مدتی است در فضای مجازی و رسانه‌ها انتقادات شدیدی نسبت به سبک بازی تیم‌های مقابل پرسپولیس بوجود آمده است و سوالاتی مبنی بر اینکه چگونه این دفاع را می‌شود باز کرد. در واقعیت ما سه سبک برای باز کردن این فرم دفاعی داریم: یک- ا صرار به  بازی در عرض و اصرار به برنامه تاکتیکی و ترکیبی مانند پپ. دو- ارسال‌های توامان از دو جهت با قدرت و شدت و ارتفاع  مناسب باز کردن آن خط دفاع مانند زیدان. سه- ایجاد باکسِ شوت با حربه‌های تاکتیکی. چرا که فقط داشتن بازیکن شوت زن کافی نیست. مانند هاینکس.

اما مبحث اصلی بر سر انتقاد از این سبک در ایران است. چرا که همان کارشناسانی که مدیحه‌سرای این سبک برای تیم ملی هستند در برابر مربیان باشگاهی واکنش منفی نشان می‌دهند. برای خوب دفاع کردن فقط عناصر دفاعی و عقب بازی کردن کافی نیست لذتی تاکتیکی در این سبک بازی نهفته است. بازی‌های دفاعی علی پروین که منجر به نتیجه‌گیری در پکن شد یا بازی ایران استرالیا و ایران آمریکا که دفاع مطلق و ‌در بازی دوم دفاع ضد حمله بوده و ایران سه موقعیت ایجاد کرد، بازی‌های دفاعی برانکو در مقابل تیم مکزیک و پرتغال که موقعیت چندانی به ما نداده‌اند و سبک کیروش در مقابل آرژانتین، نیجریه  را روزگاری مورد ستایش قرار می‌دادند ، اکنون این سبک مورد انتقاد شدیدی قرار گرفته است. به جز دوره مایلی‌کهن در تیم ملی ما شاهد بازی‌های جسورانه نبوده‌ایم.

در برابر تمام این نقدها فوتبال ایران فاقد ابزار اصلی باز کردن چنین فرم دفاعی است.

حضور بازیکنان چند اولویتی برای باز کردن این نوع دفاع لازم است. این دسته بازیکنان در دنیا کمتر بودند و هستند و خواهند بود. اساسا ما سه سبک بازیکن خلاق داریم: آنها که یک اولویت پاس را می‌بینند. دسته دوم  آنها که دو اولویت پاس را می‌بینند. دسته سوم آنهایی که سه یا بیشتر اولویت پاس را می‌بینند. فقدان چنین بازیکنانی در فوتبال ما و در اکثر تمیهای سطح بالای دنیا باعث شده است تیم‌هایی با سبک فرم‌دار(یا همان اتوبوسی مخاطبان) قدرت و تضمین بیشتری به دست آوردند.

در پایان از بازیکن‌هایی که بیش از یک اولویت پاس را در ذهنشان دارند برایتان می‌آورم ، که متوجه فقدان آنها در فوتبال امروز دنیا هم هستیم‌ اکثرا این لیست بازنشسته شده‌اند.

مثال‌هایی از فوتبال امروز اروپا: کوین دی بروین، توتی، باجو، مارادونا، زیدان، اینیستا، مسی، پیرلو و رونالدینهو  مثال‌هایی از آسیا: جباری، نویدکیا، ناکامورا، عمر عبدالرحمان، محمد نور و علی کریمی

 

نویسنده: محمد صالحی