ورزشگاهی که در قواره بهترین ورزشگاههای دنیا امکانات دارد و بازیهای مهمی از جام جهانی ۲۰۱۸ در این ورزشگاه انجام شد، از جمله بازی خاطرهانگیز ایران و پرتغال که با تساوی ۱-۱ به پایان رسید و حسرت یک صعود خاطرهانگیز و تاریخی را در دل فوتبال ما گذاشت؛ هر چند نمایش دلپذیر تیم ملی، از تلخی این حسرت کاست. اما این ورزشگاه قرار است به تیم محلی موردوویا سارانسک برسد، تیمی که حتی بسیاری از خود اهالی روسیه هم آن را نمیشناسند، چه برسد به کسانی که خارج از این کشور فوتبال را تعقیب میکنند. میانگین تماشاگرانی که برای بازیهای این تیم در فصل گذشته حضور پیدا کردند ۳۷۰۰ نفر بود و ظرفیت ورزشگاه جدید؟ حدود ۴۴ هزار نفر!
پر کردن این صندلیهای خالی چالش بزرگی است که روسها بعد از جام جهانیای که میزبانش بودند، با آن روبهرو خواهند شد. آنها باید ثابت کنند جامی که یک ماه میزبانی آن را برعهده گرفتند، برایشان میراثی گرانبها را به همراه داشته و صرفاً یک هزینه مازاد و بیثمر نبوده است.
مشکل همیشگی
این چالشی است که دیگر کشورهایی که میزبان رویدادهای بزرگ بودهاند نیز با آن روبهرو شدهاند و البته در اکثر موارد هم شکست خوردهاند. مرکز روئینگ که در سال ۲۰۰۴ برای بازیهای المپیک آتن ساخته شد، حالا چیزی شبیه بیابان شده و در حال نابود شدن است. ورزشگاه بینظیر ماراکنا که سال ۲۰۱۶ میزبان بازیهای فوتبال المپیک ریو بود، بعد از آن بازیها تقریباً نابود شد و صندلیهایش هم از جا کنده شدند.
سؤال و ابهام در مورد هزینههایی که برای برگزاری رویدادهای ورزشی میشود و میراثی که از آنها باقی میماند، از همین حالا در رابطه با جام جهانی آینده که قرار است در قطر برگزار شود هم مطرح شده است. در این کشور کوچک دستکم هشت ورزشگاه مجهز به تهویه هوا ساخته خواهد شد که این به مراتب بیشتر از چیزی است که مردم این کشور با جمعیت دو میلیون و سیصد هزار نفری به آن نیاز دارند و از آن استفاده میکنند، هرچند قطریها گفتند بعضی از این ورزشگاهها را جوری میسازند که قابلیت جداسازی و تفکیک تجهیزات آن و به کارگیری آنها در بخشهای دیگر وجود دارد.
ماجرای روسیه البته ابهامات کمتری دارد و بابت استفاده از اکثر امکاناتی که برای جام جهانی ۲۰۱۸ ساخته شده، تقریباً برنامهریزی لازم صورت گرفته است، اما ورزشگاه مدرن در شهر سارانسک (کوچکترین شهر میزبان این جام جهانی) از نظر اقتصادی بعد از پایان این تورنمنت هیچ توجیهی برای باقی ماندن با همه این امکانات ندارد.
سارانسک کوچک و فقیر
سارانسک، شهری که میزبانی ایران را در بازی سوم گروه دوم مسابقات برعهده داشت و پیدا کردن هتل و محل اقامت در آن هم برای رسانهها و هم برای تماشاگران به دردسری بزرگ تبدیل شده بود، در فاصله ۶۵۰ کیلومتری شهر مسکو در مسیر جنوب شرقی پایتخت روسیه قرار دارد. جمعیت این شهر ۳۰۰ هزار نفر است و یکی از فقیرترین شهرهای روسیه نیز به حساب میآید که بخش اعظمی از جمعیت این شهر درآمدی در حد ۱۵۰۰۰ روبل در ماه دارند. (هر روبل حدود ۱۳۰ تومان).
مقامات محلی شهر سارانسک، اما میگویند در حال برنامهریزی هستند تا بهترین استفاده را از این ورزشگاه ببرند و آن را از نظر اقتصادی توجیهپذیر کنند. انتخاب سارانسک در منطقهای که غالباً با کشاورزی شناخته میشود، یکی از انتخابهای عجیب روسها در راه گزینش شهرهای میزبان جام بود، شهری که سابقه فوتبالی درخشانی هم ندارد. فصل آینده تیم موردوویا سارانسک در دسته دوم فوتبال روسیه حضور خواهد داشت.
قول آقای رئیسجمهور
وقتی روسیه در رقابت برای کسب میزبانی جام جهانی برنده شد، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور این کشور قول داد که بعد از این رقابتها ورزشگاههای ساخته شده تبدیل به داراییهای ماندنی و باارزشی برای تیمهای مختلف فوتبال در این کشور خواهند شد: «این ورزشگاهها خالی نخواهند ماند» پوتین این حرف را در سال ۲۰۱۳ زد و ادامه داد: «بنابراین هیچ مشکلی در این زمینه وجود نخواهد داشت.» از ۱۲ ورزشگاه میزبان این دوره جام جهانی، ۶ ورزشگاه کاملاً جدید بودند و ۶ ورزشگاه دیگر، بازسازی شدند. از این ۱۲ ورزشگاه، شش ورزشگاه متعلق به باشگاههایی است که در لیگ برتر روسیه حضور دارند و یکی از آنها هم قرار است تبدیل شود به محلی برای برگزاری بازیهای تیمهای ملی این کشور.
ورزشگاه سارانسک احتمالاً باید کوچک شود و از تعداد صندلیهای آن کم شود طوری که ظرفیت آن به ۳۰ هزار نفر برسد. با این وجود هنوز هم چنین ورزشگاهی برای این شهر، بسیار بزرگ به حساب میآید. در وبسایت این ورزشگاه نوشته شده هزینه ساخت آن حدود ۲۵۷ میلیون دلار (حدود ۱۶ میلیارد روبل روسیه) بوده و بودجه آن هم از طریق دولت روسیه تأمین شده است. شهر سارانسک مجبور نیست بابت هزینههای ساخت ورزشگاه چیزی بپردازد، اما برای نگهداری از چنین مجموعهای باید دستکم ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون روبل در سال هزینه شود. دولت روسیه قول داده دستکم تا سه سال بابت هزینههای نگهداری این ورزشگاه نیز کمک کند، اما دردسرهای روسها بابت آنچه در جام جهانی ساختند و بعد از آن برنامهای برایش ندارند، همچنان باقی خواهد ماند.