علائم پیش فعالی جنسی؛ راه های درمان آن چیست؟

پزشکان از اصطلاحات مختلفی مانند اعتیاد جنسی یا اختلال بیش جنسی، برای بیان هایپرسکسولیته استفاده می‌کنند. در این مقاله توضیح می‌دهیم که بیش فعالی جنسی یا هایپرسکسولیته چیست و چه دلایل و درمانی دارد.

در این مقاله می‌خوانید:

• بیش فعالی جنسی چیست؟
• علائم بیش فعالی جنسی
• دلایل بیش فعالی جنسی
• نحوه تشخیص بیش فعالی جنسی
• عوارض بیش فعالی جنسی
• درمان بیش فعالی جنسی
• مقابله با بیش فعالی جنسی

بیش فعالی جنسی چیست؟

بیش فعالی جنسی یا هایپرسکسولیته نوعی اختلال رفتار جنسی اجباری یا معمولاً اعتیاد جنسی است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که فرد درباره‌ی رابطه، اعمال و تخیلات جنسی، وسواس فکری داشته باشد و معمولاً آن‌قدر شدید است که می‌تواند عملکرد روزانه‌ی فرد را مختل کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که بین ۳ تا ۶ درصد افراد، با نوعی اختلال اعتیاد جنسی یا اختلالات مرتبط با آن زندگی می‌کنند و عمدتاً مرد هستند.

علائم بیش فعالی جنسی

علائم بیش فعالی جنسی در افراد مبتلا به این بیماری متفاوت است. یک نفر ممکن است در تلاش برای کنترل تخیلات جنسی خود باشد، در حالی که شخص دیگر با میل به انجام برخی اعمال جنسی مانند خود ارضایی مبارزه می‌کند. با این حال، برخی از رایج‌ترین علائم بیش فعالی جنسی عبارتند از:

• رفتار جنسی اجباری
• تخیلات جنسی مکرر و غیر قابل کنترل
• مشکل در برقراری و حفظ رابطه با افراد دیگر، به ویژه رابطه‌ی عاشقانه
• ناتوانی در کنترل میل جنسی

البته باید گفت که میل جنسی بالا با هایپرسکسولیته فرق دارد. در واقع، بیش فعالی جنسی احساسات و تمایلات غیر قابل کنترل برای داشتن رابطه جنسی و هم‌چنین رفتارهای جنسی پرتکرار را شامل می‌شود.

دلایل بیش فعالی جنسی

علت بیش فعالی جنسی به طور دقیق مشخص نیست. با این حال، علل احتمالی این بیماری عبارتند از:

• شرایط و بیماری‌های خاص: بیماری‌هایی مانند صرع که باعث آسیب به برخی از قسمت‌های مغز می‌شوند، به نوبه‌ی خود می‌توانند عامل ایجاد بیش فعالی جنسی باشند.
• عدم تعادل شیمیایی در مغز: مغز تقریباً تمام عملکردهای روزانه‌ی ما از جمله رفتار جنسی را کنترل می‌کند. عدم تعادل شیمیایی می‌تواند باعث بی علاقگی کامل به تمایلات و رفتارهای جنسی یا برعکس، ایجاد بیش فعالی جنسی شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عدم تعادل دوپامین می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد.
• بعضی از داروها: به گفته‌ی برخی از محققان، بیش فعالی جنسی می‌تواند در نتیجه‌ی عارضه‌ی جانبی برخی داروها نیز ایجاد شود. به عنوان مثال، داروهای جایگزین دوپامین که معمولاً برای درمان بیماری پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرند، گاهی اوقات باعث بیش فعالی جنسی نیز می‌شوند.

علاوه بر موارد گفته شده، سوء مصرف مواد مخدر یا الکل، سابقه‌ی خانوادگی مشکلات روانی و سوء استفاده جنسی نیز از عواملی هستند که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این بیماری حتی ممکن است با ADHD نیز مرتبط باشد؛ هر چند که تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

نحوه تشخیص بیش فعالی جنسی

تشخیص بیش فعالی جنسی می‌تواند دشوار باشد، زیرا هنوز معیار دقیقی برای آن ارائه نشده است. با این حال، پزشکان یا متخصصین سلامت روان برای تشخیص این بیماری، اغلب دنبال موارد زیر می‌گردند:

• اختلال در فعالیت‌های روزانه: علائم فرد مبتلا به بیش فعالی جنسی باید در زندگی روزمره‌ی او اختلال ایجاد کند.
• ناتوانی در توقف امیال: فرد مبتلا به این بیماری، حتی علیرغم تلاش‌هایش قادر به کنترل رفتار خود نیست. این امر حتی زمانی که فرد، پیامدهای منفی رفتارهای خود را می‌بیند نیز صدق می‌کند.
• بروز علائمی شبیه ترک اعتیاد: فرد مبتلا به این بیماری، اگر رفتارهای جنسی انجام ندهد، احساس عصبی بودن و بی قراری می‌کند.
• از دست دادن لذت جنسی: یکی از شاخص‌های فرد مبتلا به بیش فعالی جنسی این است که اعمال جنسی لزوماً دیگر برای او لذتی به ارمغان نمی‌آورند.

عوارض بیش فعالی جنسی

بیش فعالی جنسی یک سری اثرات منفی بالقوه‌ دارد که می‌تواند بر سلامت جسمی و عاطفی شما تأثیر بگذارد. این عوارض عبارتند از:

• احساس گناه یا شرمندگی
• افزایش خطر ابتلا به عفونت مقاربتی
• افزایش خطر مصرف مواد مخدر یا الکل
• عواقب قانونی مانند دستگیری به دلیل جرم جنسی
• در خطر افتادن سلامت روان مانند افسردگی یا اضطراب
• فشار بر امور مالی
• فشار بر روابط
• مشکلات و درگیری در محل کار
• افکار خودکشی

درمان بیش فعالی جنسی

بیش فعالی جنسی مانند بسیاری از بیماری‌های روانی دیگر، معمولاً با ترکیبی از داروها و روان درمانی قابل درمان است.

دارو درمانی

یکی از دلایل احتمالی بیش فعالی جنسی، عدم تعادل شیمیایی در مغز است. بعضی از داروها می‌توانند این تعادل را برقرار کرده و علائم شما را کاهش دهند. این داروها عبارتند از:

• داروهای تثبیت کننده‌ی خلق و خو: داروهایی مانند Lithobid ،Depakote و Depakene معمولاً برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شوند. با این حال، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که آن‌ها می‌توانند در کاهش میل جنسی شما نیز موثر باشند.
• داروهای ضد افسردگی: در موارد خاص، بیش فعالی جنسی ممکن است با بیماری‌های روانی دیگری مانند افسردگی همراه باشد.
• داروی Vivitrol :Vivitrol معمولاً برای درمان وابستگی به الکل و مواد افیونی استفاده می‌شود. با این حال می‌تواند برای درمان اعتیاد رفتاری جنسی نیز مفید باشد.

روان درمانی

روان درمانی ابزارهای مورد نیاز برای خود مدیریتی را در اختیار افراد مبتلا به این بیماری قرار می‌دهد. رایج‌ترین اشکال روان درمانی مورد استفاده در درمان بیش فعالی جنسی عبارتند از:

• روانکاوی: تمرکز این شکل از درمان، آگاه کردن شما از افکار و رفتارهای ناخودآگاهتان است.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک شکل رایج از روان درمانی است که در درمان بسیاری از بیماری‌های روانی استفاده می‌شود. CBT به شما کمک می‌کند تا افکار و رفتارهای منفیتان را بشناسید و آن‌ها را با افکار مثبت جایگزین کنید.

مقابله با بیش فعالی جنسی

درمان مناسب و راهبردهای مقابله با بیش فعالی جنسی به شما کمک می‌کنند که زندگی سالمی داشته باشید و کنترل تمایلات خود را در دست بگیرید. در واقع، دلیلی برای شرمندگی یا خجالت از اعتیاد جنسی وجود ندارد. مهم است که این احساسات را کنار بگذارید و بر درمان بیماریتان تمرکز کنید. چند راهکار مقابله‌ای خوب عبارتند از:

• برای مشاهده‌ی پیشرفت، برنامه‌ی درمانی خود را حتماً رعایت کنید: فقط با فکر این‌که در حال بهبودی هستید، ناگهان کل پروسه‌ی درمان را متوقف نکنید. این ممکن است باعث عود شدیدتر بیماری شما شود. پس اگر دارو مصرف می‌کنید، قبل از تغییر یا قطع دوز با پزشک خود مشورت کنید. اگر هم تحت روان درمانی هستید، منظم و مداوم در جلسات درمانی خود شرکت کنید.
• از کمک گرفتن خجالت نکشید: هر چه زودتر به دنبال کمک و درمان برای وضعیت خود باشید، زودتر در مسیر بهبودی قرار می‌گیرید. مخفی نگه داشتن وضعیت شما از دوستان، خانواده و پزشک می‌تواند آسیب زا باشد و باعث اختلال بیشتر در عملکرد روزانه‌ی شما شود.
• با سایر افراد مبتلا به این بیماری درباره‌ی تجربیات مشترک خود صحبت کنید: پیوستن به یک گروه از افرادی که مثل شما به این بیماری مبتلا هستند، کمک می‌کند تا به یاد داشته باشید که تنها نیستید. هم‌چنین ممکن است راهبردهای مقابله‌ای بهتری را از کسانی که زودتر و طولانی‌تر از شما درگیر این بیماری هستند، یاد بگیرید.
• خود را از موقعیت‌های محرک بیماری دور کنید: در مسیر بهبودی، مهم است که از فعالیت‌ها و موقعیت‌هایی که می‌توانند باعث عقب ‌نشینی شما شوند، اجتناب کنید. به عنوان مثال، بسیاری از متخصصان سلامت روان، افراد مبتلا به این بیماری را از تماشای هر گونه محتوای مستهجن به شدت منع می‌کنند.

کلام آخر

اگر شما با رفتار جنسی اجباری سر و کار دارید یا کسی را می‌شناسید که مبتلا به بیش فعالی جنسی یا هایپرسکسولیته باشد، لطفاً بدانید که درمان و بهبودی امکان پذیر است و شما تنها نیستید. در واقع، فقط کافی است که به یک روانپزشک خوب مراجعه کنید.